Bài 2: Thúc đẩy kinh tế số tạo bứt phá vươn lên

Lợi ích của phát triển kinh tế số là giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Phát triển kinh tế số có mối quan hệ tỷ lệ thuận với tăng trưởng kinh tế. Kinh tế số được coi là một động lực mới trong phát triển kinh tế vì nó mở ra các lĩnh vực mới. Sự thay đổi kể từ khi Internet ra đời cho đến cách mạng công nghiệp 4.0 đã thay đổi cách thức hoạt động và tương tác của loài người. Các hình thức kinh doanh mới như: Thương mại điện tử, kinh tế chia sẻ, giao dịch điện tử… hay các công nghệ số mới như: trí thông minh nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Bigdata), IoT, email, điện toán đám mây… đã tạo ra các cơ hội kinh doanh mới và thị trường mới.

Đối với tỉnh Quảng Ninh, kinh tế số được xác định là đột phá, cần được tập trung lãnh đạo chỉ đạo với mục tiêu đặt ra đến năm 2025, kinh tế số phải đạt 20% GRDP và đến năm 2030, kinh tế số phải đạt 30% GRDP của tỉnh; tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 10%; tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân trên 11%/năm; tỷ trọng thương mại điện tử trong tổng mức bán lẻ đạt trên 10%; tỷ lệ doanh nghiệp sử dụng hợp đồng điện tử đạt 100%. Phấn đấu toàn tỉnh quy tụ 50 doanh nghiệp số, trong đó ít nhất 3 doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo phát triển sản phẩm, dịch vụ số; tỷ lệ doanh nghiệp nhỏ và vừa sử dụng nền tảng số đạt trên 50%; tỷ lệ nhân lực lao động kinh tế số trong lĩnh vực lao động đạt trên 2%; 100% hộ kinh doanh cá thể, doanh nghiệp được tiếp cận và có năng lực sử dụng nền tảng số. Đây được cho là những chỉ tiêu quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu chuyển dịch mô hình phát triển từ “nâu” sang “xanh”.

Để hiện thực hóa được những mục tiêu trên, việc triển khai phát triển kinh tế số được Quảng Ninh đặc biệt quan tâm. Theo đó, kinh tế sử dụng công nghệ số và dữ liệu số làm yếu tố đầu vào chính, sử dụng môi trường số làm không gian hoạt động chính, sử dụng công nghệ thông tin - viễn thông để tăng năng suất lao động, đổi mới mô hình kinh doanh và tối ưu hóa cấu trúc nền kinh tế. Bao gồm kinh tế số ICT (kinh tế số công nghệ thông tin); kinh tế số nền tảng và kinh tế số ngành.

Quảng Ninh xây dựng trụ cột kinh tế số, qua đó nhằm tiến nhanh, chắc trên hành trình chuyển đổi số toàn diện. (Ảnh: baoquangninh)

Theo đó, để phát triển kinh tế số thì phải phát triển doanh nghiệp số. Hiện nay, tỉnh Quảng Ninh đang đẩy mạnh triển khai chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh chuyển đổi số; xây dựng và triển khai đồng bộ chỉ số đánh giá mức độ chuyển đổi số doanh nghiệp, qua đó là thước đo về hiệu quả các chương trình, kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số; có chính sách ưu đãi, khuyến khích doanh nghiệp nỗ lực tăng mức độ chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ, thương mại điện tử... Tỉnh cũng chú trọng thúc đẩy chuyển đổi số các doanh nghiệp lớn trong các ngành kinh tế trọng điểm như: Công nghiệp, chế biến, chế tạo, khai khoáng, năng lượng, nông nghiệp, giao thông và logistics thông minh, cửa khẩu số, du lịch, kinh tế cửa khẩu...

Bên cạnh đó, phát triển thanh toán số theo hướng phổ cập tài chính toàn diện, thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt; tập trung ưu tiên các vùng miền có tỷ lệ phổ cập ngân hàng ở mức thấp. Về thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM): Lũy kế đến nay trên địa bàn có 2,3 triệu tài khoản (tăng 0,3 triệu tài khoản so 31/12/2021); Lũy kế thuê bao cài đặt và sử dụng Mobile Money là 317.135 thuê bao. Triển khai thử nghiệm chợ 4.0, đến 14/10/2022 đã thiết lập được 1.020 điểm thanh toán không dùng tiền mặt và hỗ trợ khoảng 1.000 hộ tiểu thương đã có tài khoản. Đến nay, 100% bệnh viện, trung tâm y tế, trung tâm hành chính công; 100% các trường đại học, cao đẳng, cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã chấp nhận TTKDTM; 65,77% số tiền phí dịch vụ hành chính công cấp tỉnh, 22,89% số tiền phí dịch vụ hành chính công cấp huyện được thanh toán bằng phương thức TTKDTM; 85,75% số doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, hộ gia đình thanh toán tiền điện bằng phương thức TTKDTM với giá trị TTKDTM đạt 97,2%; 77,7% doanh nghiệp, cá nhân, hộ gia đình thanh toán tiền nước bằng phương thức TTKDTM với giá trị TTKDTM đạt 87,44%; 98,4% số thu NSNN (thuế, phí, lệ phí) bằng phương thức TTKDTM…

Hiện nay, Quảng Ninh là một trong 6 tỉnh, thành phố đầu tiên triển khai thực hiện thành công hệ thống hóa đơn điện tử giai đoạn 1. Qua đó, tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp, rút ngắn thời gian thanh toán. Đến thời điểm này, đã có 9.327 doanh nghiệp, tổ chức đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử, đạt 100% các đơn vị đủ điều kiện đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử. Trên địa bàn tỉnh đã có 2,1 triệu tài khoản cá nhân, trong đó có 1,5 triệu tài khoản đang hoạt động cùng 45.582 tài khoản doanh nghiệp. Tỷ lệ tài khoản thanh toán điện tử/tổng tài khoản thanh toán đang hoạt động đạt 62%, bình quân 1,5 tài khoản/người dân trưởng thành. Lũy kế đến hết tháng 9/2022, trên địa bàn tỉnh có 265.000 thuê bao di động có cài đặt và sử dụng dịch vụ mobile money…

Tỉnh cũng hỗ trợ vận hành và nâng cấp, bổ sung tính năng hoạt động cho Sàn thương mại điện tử OCOP Quảng Ninh hoạt động tốt, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, người tiêu dùng. Từ đầu năm 2022, tỉnh đã tập trung mở rộng thị trường thương mại điện tử cho các sản phẩm OCOP, hiện số lượng sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên đã đưa lên sàn thương mại điện tử Postmart.vn và Voso.vn là 186/267 sản phẩm (đạt 70%). Toàn tỉnh hiện có 156/356 sản phẩm OCOP của 38/130 cơ sở sản xuất được đăng tải trên Hệ thống cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc thực phẩm nông, lâm, thủy sản an toàn trên địa bàn tỉnh. Việc đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử được ngành Nông nghiệp tỉnh cho là bước chuyển căn bản, từ đó thay đổi phương thức tiêu thụ, nâng tầm nông sản của tỉnh trong xu thế công nghệ số ngày càng phát triển như hiện nay. Đặc biệt, ứng dụng thương mại điện tử để hỗ trợ, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản đang trở thành xu thế kinh doanh tất yếu trong bối cảnh hội nhập hiện nay, hướng đến kênh phân phối tiêu thụ hiện đại và mang tính bền vững.

Tại Quảng Ninh, du lịch là một trong những ngành được quan tâm đặc biệt, chính vì vậy ngành du lịch Quảng Ninh xác định chuyển đổi số là giải pháp, cũng là hướng đi tất yếu giúp du lịch tăng tốc bứt phá và phát triển bền vững trong thời kỳ cách mạng 4.0. Từ tháng 6, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã thực hiện thu phí vé tham quan Vịnh Hạ Long bằng internet banking và quét mã QR. Theo thống kê, tỷ lệ giao dịch thanh toán điện tử hiện chiếm khoảng 40% tổng số giao dịch thu phí tham quan vịnh và đang tiếp tục tăng lên. Cùng với đó, tại Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu đã triển khai thí điểm phố thông minh không dùng tiền mặt. Hiện nay, du khách tham quan Vịnh Hạ Long đã được áp dụng hóa đơn điện tử tích hợp vé tham quan vịnh và dịch vụ hành khách qua cảng thay vì mua vé giấy như trước kia. Với tiện ích này, các thông tin về du khách sẽ được số hóa và lưu trữ bảo mật, thuận tiện cho công tác quản lý, tra cứu, xử lý tình huống phát sinh một cách nhanh chóng. Theo kế hoạch chuyển đổi số, thời gian tới, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long tiếp tục thực hiện số hóa hệ thống thông tin, triển khai bán vé tự động, trợ lý ảo du lịch bằng trí thông minh nhân tạo AI...

Ngành du lịch Quảng Ninh cũng đẩy mạnh việc cung cấp dịch vụ du lịch thông minh như: Thẻ du lịch thông minh, bản đồ số du lịch, ứng dụng thuyết minh du lịch, ứng dụng du lịch trên nền tảng di động... vào phục vụ du khách. Đồng thời, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số để quản lý, điều hành du lịch; hình thành các sản phẩm du lịch số bằng công nghệ thực tế ảo, số hóa điểm đến du lịch bằng giao diện ảnh 360, 3D... Hiện, tỉnh Quảng Ninh đã phát triển kho tích hợp dữ liệu du lịch và cổng thông tin điện tử về du lịch tại địa chỉ “halongtourism.com.vn”, “discoverhalong.com” bằng cả 3 ngôn ngữ: Việt, Anh, Trung. Thông qua các trang thông tin này, du khách có thể tìm kiếm đầy đủ thông tin về điểm đến, dịch vụ giải trí, các lễ hội, ẩm thực độc đáo, cơ sở lưu trú, mua sắm... cùng bản đồ số du lịch, hướng dẫn đặt phòng trực tuyến, đặt trước xe theo lịch trình, đường dây nóng hỗ trợ và phản ánh chất lượng du lịch…; Bảo tàng Quảng Ninh cũng là bảo tàng tiên phong trong cả nước xây dựng bảo tàng ảo. Với bảo tàng ảo, du khách có thể tham quan từ xa mà không phải đến tận nơi.

Bên cạnh việc chuyển đổi số trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ, tỉnh cũng đã đầu tư, triển khai nền tảng cửa khẩu số. Hiện Sở Thông tin và Truyền thông đang phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan nghiên cứu triển khai thử nghiệm mô hình Cửa khẩu số tại Cửa khẩu quốc tế Móng Cái (Khu vực cầu Bắc Luân II, TP Móng Cái) trước khi nhân rộng ra các cửa khẩu khác trên địa bàn tỉnh.

Với lợi thế sẵn có, cùng nền móng được xây dựng vững chắc từ sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân, tỉnh Quảng Ninh đang có những bước đi phù hợp trong phát triển kinh tế số, hướng tới trở thành tỉnh đi đầu trong chuyển đổi số toàn diện, góp phần xây dựng Quảng Ninh phát triển nhanh, bền vững./.